Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Κανόνα πίστεως καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας Διδάσκαλον, ἀνέδειξέ σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν από τους δημοφιλέστερους αγίους του Παλαιοχωρίου. Γι’ αυτό, άλλωστε, είχε κτισθεί προς τιμή του παρεκκλήσι. Τα παλιά τα χρόνια η 6η Δεκεμβρίου, μέρα της γιορτής του, ήταν αργία και γινόταν μεγάλο πανηγύρι.
Τιμάται ιδιαίτερα σε όλο τον ελληνικό χώρο από τους ανθρώπους της θάλασσας. Είναι προστάτης των ναυτικών, του Πολεμικού και του Εμπορικού Ναυτικού. Σε πολλά νησιά αναφέρεται και ως «Θαλασσίτης». Η παράδοση αναφέρει ότι κάποτε αποφάσισε να ταξιδέψει με πλοίο στους Άγιους Τόπους, για να προσκυνήσει. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ξέσπασε θαλασσοταραχή, με αποτέλεσμα πλήρωμα και επιβάτες να πανικοβληθούν. Ο Άγιος όμως δεν έχασε την πίστη του, προσευχήθηκε στον Θεό και η θάλασσα ηρέμησε. Ο μύθος λέει ότι ένας ναυτικός γλίστρησε, έπεσε από το κατάρτι και σκοτώθηκε. Όμως ο Νικόλαος προσευχήθηκε θερμά και ο ναυτικός αναστήθηκε. Στον Άγιο Νικόλαο αποδίδονται και πολλά άλλα θαύματα.
Στην Παλιοχωριανή λαϊκή παράδοση η γιορτή «τ’ Αγιού Ν’κόλα» αποτελεί το τέλος του εορταστικού τριημέρου που αρχίζει της Αγίας Βαρβάρας. Γι’ αυτό ακούγεται και σήμερα ακόμη το δίστιχο « Γι Αγιά Βαρβάρα γέννησει, τουν Άγιου Σάββα ποίτσει (εποίησε, έκανε), τσι γι Άγιου Ν’κόλας έδραμει να πα’ να τουν βαφτίσει».
Την παραμονή της γιορτής μεταφερόταν η μεγάλη εικόνα από την Ευαγγελίστρια στο παρεκκλήσι και γινόταν μεγάλος Εσπερινός, παράκληση και αγρυπνία. Ανήμερα γινόταν μεγάλη Θεία Λειτουργία και μετά το τέλος γινόταν λιτάνευση και περιφορά της ιερής εικόνας του Αγίου με πορεία από το παρεκκλήσι προς Φούρνο Σαββέλη, κεντρικό δρόμο, καρυδιά, «τσαρσί», λαγκαδούρα, Ευαγγελίστρια, όπου η εικόνα τοποθετούνταν στη θέση της. Όλο το χωριό παρακολουθούσε τις ακολουθίες και την περιφορά της εικόνας.
Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες!
Γιάννης Δημ. Χρυσάφης